Ý nghĩa của kho tàng Pháp bảo đối với sự trường tồn của Chánh pháp

Càng về khuya, mình càng hay nghĩ lan man về cách thức mà những giáo huấn từ cách đây hàng ngàn năm, kinh qua bao dâu bể của thời gian, mà hiện tại vẫn còn nguyên vẹn trong tầm tay chúng ta. Đã có lúc tôi từng hình dung "Kho Tàng Pháp Bảo" là một khái niệm vô cùng vĩ mô, tương tự như một viện lưu trữ vĩ đại chứa đựng vô số thư tịch cổ hoặc các hệ thống dữ liệu số hóa tân tiến. Kỳ thực, trong thâm tâm tôi, nó giống như một điểm tựa vững chắc. Một thứ gì đó giữ cho tâm mình không bị cuốn trôi theo mấy cái trào lưu hay những cách giải thích "tiện lợi" của thời đại bây giờ.

Tôi tự đặt câu hỏi rằng, nếu thiếu đi kho tàng di sản đó —thiếu vắng Tam Tạng Pāḷi cùng hệ thống Chú giải, Phụ chú giải mà các bậc Tổ sư đã khổ công bảo tồn— thì chắc chắn giáo pháp ngày nay đã thoái hóa thành một thứ triết lý tâm linh không thuần khiết. Người ta hay có xu hướng muốn làm cho mọi thứ trở nên "dễ thở" hơn, sao cho tương thích với nhịp sống hối hả hiện nay, nhưng chính cái sự "đơn giản hóa" đó đôi khi lại làm mất đi cái chất thật của Chánh Pháp. Tôi tin rằng Chánh Pháp sẽ không biến mất một cách đột ngột. Nó sẽ dần trở nên mông lung và loãng đi từng chút một qua mỗi ngày, cho đến khi mình chẳng còn nhận ra mục tiêu ban đầu là gì nữa.

Trong khi xem xét các trang kinh văn, tôi chợt thấy e sợ trước trọng trách "duy trì" di sản. Đây không chỉ là việc lưu giữ những cuốn sách sạch sẽ trên giá kệ, mà là giữ cho cái chuẩn mực ấy nó còn sống trong chính mình. Có thể coi Pháp Bảo như một hệ quy chiếu chuẩn mực. Khi mình nghe một quan điểm mới, hay một cách tu tập "lạ", mình có cái để đối chiếu. Nếu thiếu hụt cái chuẩn mực ấy, con người rất dễ bị lôi kéo bởi những ý thích cá nhân hoặc bị lệ thuộc vào những cảm giác thoáng qua. Hành trì dựa trên cảm hứng nhất thời ắt sẽ dẫn đến việc lầm đường lạc lối, đây là điều mà tôi đã từng kinh qua và nếm trải.

Một điều thú vị là kho tàng Pháp này không kho tang phap bao chỉ dành cho hàng ngũ tu sĩ. Là một người cư sĩ, đôi lúc tôi cũng cảm nhận được trách nhiệm của mình đối với giáo pháp. Trách nhiệm ở đây không có nghĩa là đi giáo hóa cho bất kỳ ai, mà là nỗ lực học tập chuẩn xác, hiểu thấu đáo để không xuyên tạc bản chất của Pháp. Dường như nếu không được ứng dụng, Pháp Bảo sẽ chỉ còn là một di sản bất động, là những di sản nằm im trong các bộ kinh điển. Chỉ khi ta dùng Pháp bảo làm gương soi cho thân nghiệp và khẩu nghiệp hoặc vào những lúc tâm thức bất ổn, thì lúc đó Pháp Bảo mới thực sự xoay vần.

Nghĩ đến việc các thế hệ đi trước cứ bền bỉ tụng đọc, chép tay, rồi kiểm chứng từng chữ một để truyền lại, mình thấy mình hơi lười. Mình có mọi thứ trong tầm tay, chỉ cần một cái chạm trên điện thoại là có đủ kinh sách, tuy nhiên sự dễ dàng ấy đôi lúc lại làm cho việc học đạo trở nên nông cạn. Việc bảo vệ Chánh Pháp dường như rất lớn lao, nhưng có lẽ nó bắt nguồn từ hành động đơn giản: chịu khó ngồi xuống, đọc tụng một bài kệ thật sâu, rồi tự kiểm điểm xem mình có đang thực hành đúng pháp hay không. Chẳng cần những điều phô diễn, chỉ cần sự thành thật với bản thân là điều cốt yếu.

Không gian bên ngoài thật tĩnh lặng, có lẽ đã đến lúc tôi nên kết thúc những suy tư này. Pháp vốn dĩ vẫn ở đó, không thay đổi, chỉ có mình là cứ mải miết đi tìm những thứ xa rời mà quên mất cái gốc rễ ngay dưới chân. Có lẽ chính sự im ắng tuyệt đối này lại là lúc Pháp bảo dễ dàng lan tỏa vào nội tâm nhất.